Spectacular Acrobatics

Eθνικό Θέατρο Ακροβατών της Κίνας

Spectacular Acrobatics

Εκεί που το παλιό αναδεικνύει το καινούργιο.

Από την Τζωρτζίνα Κακουδάκη- θεατρολόγο

Τα κινέζικα ακροβατικά είναι ένα από τα πιο δημοφιλή θεάματα σε όλον τον κόσμο. Θεάματα με μακραίωνη ιστορία, με ξεχωριστό «εθνικό» ύφος, σαρώνουν, κυριολεκτικά, τα βραβεία σε όλους τους ακροβατικούς διαγωνισμούς του κόσμου, με τους ερμηνευτές ακροβάτες να ανανεώνουν συνεχώς την φόρμα και το ποσοστό δυσκολίας των ακροβατικών τους, διεκδικώντας μια επίσημη θέση στην τέχνη του παρόντος. Παίζοντας σε θεατρικές αίθουσες αντί για τσίρκα, οι Κινέζοι ακροβάτες επινοούν ένα περιβάλλον σκηνογραφικό, δημιουργώντας ένα είδος αφήγησης μέσα από επικίνδυνα ακροβατικά νούμερα και εντυπωσιακές δεξιοτεχνίες και συνθέτοντας, με εξαιρετική ακρίβεια και πλαστικότητα, ένα ζωντανό παζλ που παρουσιάζει ανάγλυφα την Κινέζικη κουλτούρα. Πολιτισμός επί σκηνής, ενός λαού αισιόδοξου και ικανού, που, με βασικούς άξονες την αυτοσυγκέντρωση, την πειθαρχία και την αυτογνωσία, επιδιώκει, μέσω της τέχνης του, την ευτυχία και την ελευθερία. 

ΜΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ TEXNH

Η ακροβατική τέχνη στην Κίνα έχει μια ζωντανή ιστορία εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια. Στην περίοδο των δυναστειών των Qin και Han (221 π.Χ.-220 μ.Χ.), οι καλλιτέχνες εξέλιξαν και τελειοποίησαν την τέχνη των ακροβατικών σε ένα θέαμα υψηλών αξιώσεων κατάλληλο όχι μόνο για την αγοραία, υπαίθρια επίδειξή του, αλλά για την παρουσίασή τους στην αυτοκρατορική αυλή.

Οι ακροβάτες της Κίνας βρέθηκαν σύντομα σε μια δημιουργική ανταλλαγή με τους άλλους λαούς του γνωστού, τότε, κόσμου, που είχαν επιδοθεί στην εντυπωσιακή αυτή τέχνη. Τόσο οι ακροβάτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με νούμερα εντυπωσιακά και ριψοκίνδυνα φτιαγμένα για την αρένα, όσο και οι Ινδοί ακροβάτες, πιο κοντά σε μια αρχέτυπη, τελετουργική διάσταση, των δύσκολων σωματικών, πνευματικών και μαγικών επιδείξεων, δανείζουν στοιχεία για την τελειοποίηση και την μεθοδική εξέλιξη των κινέζων ακροβατών, που αναπτύσσουν την μοναδική και αναγνωρίσιμη, ως σήμερα, τεχνική τους.

Τα κινέζικα θεάματα των ακροβατικών, συνοδεία χορού και τραγουδιού, ακολουθούν τον δρόμο του μεταξιού προς τη Δύση και γίνονται ξακουστά ήδη από την περίοδο της δυναστείας των Tang (618-907 μ.Χ.), αναδεικνύοντας την κινεζική κουλτούρα. Μαγικά και ακροβατικά νούμερα, όπως να καταπίνεις μαχαίρια, να φτύνεις φωτιές, να περπατάς σε καρφιά, να ισορροπείς σε σκοινιά και σύρμα, να δημιουργείς ανθρώπινες πυραμίδες, να πηδάς από κούνια σε κούνια, γίνονται ένα δημοφιλές θέαμα στις αυλές των ευγενών της Κίνας και της Ιαπωνίας την περίοδο αυτή, δημιουργώντας μια πολιτιστική γέφυρα στους δύο μεγάλους ασιατικούς πολιτισμούς. Τον 19^ο αιώνα, ακροβατικά αποτελούν το πρώτο θέαμα της ανατολής που ταξίδεψε στον Δυτικό κόσμο με τον μάγο Zhu Liankui να ηγείται του εντυπωσιακού θιάσου.

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, ΤΗ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Στην μεγάλη πορεία της εξέλιξης του ιδιαίτερου αυτού θεάματος, οι πρωταγωνιστές ακροβάτες δανείζονται φόρμες από τα άλλα ξακουστά θεάματα της ανατολής, όπως την Κινέζικη Όπερα, με τον πλούτο του συμβολισμού και της ερμηνείας της, αλλά και της υπέροχης ενδυματολογικής σημειολογίας που διαθέτει. Αντλούν το περιεχόμενο τους από την φύση, όπως εκφράζεται παντού στην κινέζικη τέχνη, προσπαθώντας να μεταφέρουν το συνεχώς παρόν και πάντα διαφεύγον της ανθρώπινης εμπειρίας με τη φύση. Στην περίοδο της δυναστείας των Qing o άγνωστος ποιητής γράφει:

Σε δύο κοντάρια ορθωμένα και ένα να τα διαπερνά, στηριγμένα σε ορθή γωνία

Κρεμασμένος από δερμάτινα λουριά, ένας ακροβάτης πέφτει,

Κάνοντας κύκλους σαν γεράκι, επιπλέοντας σαν πάπια,

Με χάρη και με δύναμη, να στροβιλίζεται μα ποτέ του να μην πέφτει.

Εντάσσουν στοιχεία της καθημερινής τους ζωής, τέχνης και τεχνολογίας καθώς και τα ίδια τα εργαλεία του καθημερινού μόχθου του κινέζικου λαού. Τρίαινες, στεφάνια από καλάμι, σχοινιά, τραπέζια, καρέκλες, κανάτες, ποτήρια, πιάτα, μαχαίρια, βαρέλια σε νούμερα που αφαιρούν από τα αντικείμενα αγροτικής ή οικιακής χρήσης την χρηστικότητά τους, ανάγοντας τα σε στοιχεία μαγείας, αναίρεσης, συμβολισμού και ποίησης. Νούμερα που υπάρχουν ακόμα στα κινέζικα ακροβατικά, όπως «Η ιπτάμενη τρίαινα», «Ισορροπία τραπεζιών», «Κόλπα της Κανάτας», «Βουτώντας στο Στεφάνι» κ.ά., δείχνουν αυτήν την λεπτή σχέση της πραγματικότητας και της πρωτόλειας, τολμηρής φαντασίας. Στο πέρασμα του χρόνου προστίθενται αντικείμενα πολυτελείας όπως ομπρέλες, ποδήλατα και κούνιες για να σηματοδοτήσουν τον πραγματικό κόσμο, ως χώρο προέλευσης των «φανταστικών» ακροβατικών.

Εμπλουτισμένα με πολεμικά στοιχεία, όπως άλογα και κοντάρια, ακόμα και την πυρίτιδα που στα λαϊκά ακροβατικά θεάματα χρησιμοποιούνταν ως ηχητικό εφέ, αλλά και με μια όμοια κινητική γλώσσα με αυτήν των πολεμικών τεχνών, τα ακροβατικά αποκτούν μια εκπληκτική συνέπεια, λεπτομέρεια, αποτελεσματικότητα και δύναμη στην εκτέλεσή τους και προσθέτουν στην ποίηση μια ρωμαλέα εικόνα της ζωής.

Αν και εμπνευσμένα πολλά από τα νούμερα από λαϊκά δρώμενα, όπως «Ο χορός του λιονταριού», παιχνίδια του πανηγυριού και αθλήματα, όπως οι γυμναστικές επιδείξεις «Wushu», τα ακροβατικά, παρά την απήχησή τους σε ένα κοινό που αναγνωρίζει τη θεατρικότητά τους, αποτελούν για αιώνες ένα θέαμα κατά βάση λαϊκό, ακόμα και όταν προσκαλούνταν από την αυτοκρατορική αυλή, χωρίς να έχουν θέση στην υψηλή τέχνη του θεάτρου.

Η ΝΕΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, από το 1949 και μετά, και με την έμφαση που έδωσε στην ανάπτυξη των παραδοσιακών τεχνών, οδήγησε τα ακροβατικά θεάματα σε νέες συνθέσεις, διαγράφοντας μια δημιουργική πορεία στην πολυσυλλεκτικότητά τους και την παραστατική τους δύναμη. Όλες οι περιοχές της Λαικής Δημμοκρατίας αξιοποίησαν τους λαϊκούς τους ερμηνευτές, τους αθλητές τους και ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες, δημιουργώντας θιάσους ακροβατικών υψηλών αξιώσεων και εφευρίσκοντας ακόμα πιο σύνθετα και σκηνικά ενδιαφέροντα θεάματα προς τέρψη του κοινού.

Με στόχο να αναδειχτεί η παράδοση αλλά και το πνεύμα του Κινέζικου λαού, ως ένα έθνος με ικανότητα, εφευρετικότητα, δημιουργικότητα και επιμονή στις πιο απαιτητικές για το σώμα και το μυαλό, αλλά και υπογραμμίζοντας την συνεργατικότητα, το ομαδικό πνεύμα, την δυνατότητα μιας συγκεντρωμένης και ισχυρής κοινής δύναμης, τα ακροβατικά απόκτησαν το ιδεολογικό όχημα για να εκτιναχθούν (φύση και θέση) στο παγκόσμιο στερέωμα των αθλητικών και μαγικών παραθεατρικών θεαμάτων.

Οι θίασοι μπήκαν μέσα στο θέατρο, έγιναν ένα θέαμα «επίσημο» και σημαντικό και οι ακροβάτες απέκτησαν θέση ερμηνευτών αξιώσεων με το περίπλοκο και πολυσήμαντο έργο τους. Με αρχή το ρητό «ξεχορταριάζοντας τα παλιά, εμφανίζονται τα νέα», η Κίνα γίνεται ένα πραγματικό φυτώριο σχολών για νέους ακροβάτες, που με πειθαρχία και πολυετή εκπαίδευση μαθαίνουν την παράδοση των ακροβατικών για να δημιουργήσουν μια νέα απαιτητική φόρμα, ένα θέαμα που κόβει την ανάσα, αριθμώντας σήμερα σε πάνω από 120 θιάσους στην χώρα, έχοντας επισκεφτεί τα τελευταία 40 χρόνια πάνω από 100 προορισμούς στις διεθνείς τους περιοδείες και με πάνω από 1200 ανθρώπους να συμμετέχουν σε αυτές. . 

The National Acrobats of China

Ο πρώτος ακροβατικός θίασος της Νέας Κίνας, China National Acrobatic Troupe, ιδρύθηκε το 1950. Διαθέτει περισσότερα από 100 διαφορετικά προγράμματα όπως ακροβατικά, εναέρια νούμερα, φωνητικές μιμήσεις, νούμερα μαγείας κτλ. Διαθέτει δύο ακροβατικούς θιάσους, μια ακροβατική σχολή, ένα τσίρκο, ένα στούντιο μαγείας καθώς και θυγατρικές εταιρείες που καλύπτουν τεχνικές , ενδυματολογικές, οργανωτικές ανάγκες του θιάσου. Τα τελευταία δέκα χρόνια, υπό την αιγίδα της κινεζικής κυβέρνησης και άλλων τοπικών αρχών ο θίασος έχει διανύσει μια εντυπωσιακή πορεία στα καλλιτεχνικά πράγματα της χώρας με 32 βραβεία σε τοπικούς και διεθνείς διαγωνισμούς και πολύμηνες περιοδείες σε όλον τον κόσμο. Το 2000 η παράσταση του θιάσου με τίτλο Chinese Soul επιλέχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και παρουσιάστηκε στον εορτασμό για τα 50 χρόνια από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

(με αφορμή την παράσταση Spectacular Acrobatics, Mεγαρο Μουσικής, Χριστούγεννα 2007, εκδόθηκε στο πρόγραμμα)