Τάισε με Έμμα του Ζαχαρία Ρόχα

«έχεις την ηρεμία της πεδιάδας...»/ Περί της ηδονής της φύσης.

Από την Τζωρτζίνα Κακουδάκη, θεατρολόγο

Ένα κουαρτέτο στη σκηνή, σαν αυτά που μας συνήθισε η σύγχρονη κλασσική δραματουργία.

Οι παλιοί και οι καινούργιοι.

Το γενετικό ζευγάρι: Η΄Εμμα, μια γυναίκα σύμβολο. Η μητέρα γη, η ενσάρκωση της αφθονίας: η δυναμική επιχειρηματίας, η έγκυος γυναίκα, η σύζυγος αφέντρα μάνα και ερωμένη, που πέφτει πολλή, σε μια ζωή πεζή, χωρίς χυμούς, χωρίς λατρεία. Σύζυγος ο Στάθης, ο πρώην κατάδικος, ο παρίας μιας χαμένης ζωής, αναζητά την επιστροφή σε μια ζωή με ουσία, με μέγεθος διαφορετικό από αυτό που του σερβιρίστηκε ως τώρα. Ο άντρας της ΄Εμμας, ο γεννήτορας της ίδιας της ζωής, ένας νέος μεσίας-σεφ που προσφέρει νέκταρ και αμβροσία, που τρέφει τη φύση που γεννάει.

Κοντά τους, παρασιτικά, οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, η Άννα και ο Δαρείος. Οι εκφραστές της οικιακής και κοινωνικής τάξης, αυτοί που σερβίρουν, καθαρίζουν, φυλάνε, οι νέοι θεσμοφύλακες των παλιών θεσμών, αυτοί που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, ο μέσος κανείς. Η Άννα, με αφοπλιστική ειλικρίνεια δηλώνει τα κίνητρά της για τις (μη) πράξεις της: «Φοβάμαι... κάτι μας διαφεύγει απ’ την ροή του κόσμου... είναι ζωή αυτή;» Όπως οι ήρωες γύρω από την Έντα Γκάμπλερ, με τις νέες τους κοινωνικές δυνάμεις, που προσπαθούν με την υποτακτική τους επιμονή, να διεισδύσουν μέσα στο ζευγάρι. Με υποταγή, συναίνεση, καρτερία επιχειρούν να έχουν ένα κομμάτι από την μεγάλη αυτή φέτα των πραγματικών αισθημάτων, των ακραίων καταστάσεων, της πείνας για αγάπη.

Η Έμμα αντιλαμβάνεται το κενό που τόσο βίαια, με τόσους τρόπους προσπαθεί να καλύψει στην κρίσιμη στιγμή της γυναικείας φύσης της. «Έμαθα να τρώω μόνη μου...Να κόβω μικρές μπουκιές την σιωπή, να μασάω βιαστικά...να καταπίνω την οργή μου.» Η στιγμή του πολιτισμού μας δεν είναι κατάλληλη. Η Έμμα αντιλαμβάνεται πόσο τα πράγματα έχουν καθίσει, την ανάγκη της για τα μεγάλα συναισθήματα, για την ιεροτελεστική αποθέωση της ζωής. Ο Στάθης το λέει καθαρά, θυμίζοντας τα λόγια του συνταγματάρχη Μπράκ, για το τέλος της Έντα Γκάμπλερ «Είμαστε φιλήσυχοι άνθρωποι Άννα. Πολιτισμένοι. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Ο φόνος είναι σοβαρή υπόθεση.»

Σε αυτήν την φιλήσυχη έννοια του πολιτισμού η ΄Εμμα τελικά αντιδρά. Με τα όπλα της αδυναμίας της γίνεται δυνατή, ξεφεύγει από τον κόσμο της καριέρας, της γυναικείας φιλαρέσκειας, της δαιμόνιας γυναικείας διπλωματίας για ασφάλεια και υποταγή. Γίνεται η ίδια η φύση, μαινόμενη, ισχυρή, η ίδια ένα φυσικό φαινόμενο, που μπορεί να ορίσει το μέλλον του κόσμου. Η κομψότητα χάνεται. Κυριαρχεί η οργισμένη φύση.

Με αφορμή την παράσταση του έργου του Ζαχαρία Ρόχα, Τάισέ με Έμμα, σκηνοθεσία Βαρβάρας Δούκα, Αγγέλων Βήμα, 2007 (τυπώθηκε στο πρόγραμμα της παράστασης)