d.opa

d.opa

Dopamins of post Athenians

Η αγωνία της επανάληψης και η επανάληψη της αγωνίας

Aπό την Τζωρτζίνα Κακουδάκη- θεατρολόγο

Μέρος 1^ο

Ο δρόμος: Η αγωνία της επανάληψης και η επανάληψη της αγωνίας.

Ένας δρόμος, το πιο fusion μέρος μιας πόλης, όπου συνυπάρχουν αρχετυπικές μνήμες του παρελθόντος και εικόνες του παρόντος. Ένας σκέητερ και ένας περαστικός που κρατάει το αρνί του Πάσχα. Kάτοικοι μιας πόλης με άγνωστο προορισμό, με εγγεγραμμένο μέσα τους το πυκνό ελληνικό παρελθόν, την μακραίωνη αντιφατική καταγωγή του ορισμένου ως Έλληνα, με τον νταλκά, την ανατολή, την ηδυπάθεια να πάλλονται μέσα στην ανάγκη του εκμοντερνισμού και της αποτελεσματικότητας. Η ζωή προχωράει γρήγορα και τα σύμβολα ακολουθούν. Αντιλαμβανόμαστε αυτό το συλλογικό ελληνικό ασυνείδητο, το αντικρούουμε, προτιμούμε να είμαστε μόνοι και έξω από αυτό, να μην θυμίζουμε κάτι από την καταγωγή μας. Όταν αυτό το αίτημα γίνεται αίτημα πολλών, γινόμαστε πάλι ένα σώμα, το σώμα των μεταελλήνων που αρνούνται συντονισμένα, χορεύουν την αντίστασή τους να είναι ίδιοι με τον ...εαυτό τους. Μια σειρά από μηχανιστικές κινήσεις, όπως οι ρομποτικές μας συνήθειες στη μεγαλούπολη, κάνουν τα πράγματα να μπλέκονται: παρακολουθούμε μια σκηνή βιομηχανικού μόχθου ή μια ποντιακή παραβολή μάχης; Τα σύμβολα είναι παρόντα, μένει να τα ερμηνεύσουμε.

Α ς το πάρουμε αλλιώς: Που βρίσκεται σήμερα το συλλογικό παρόν; Σε ένα κλαμπ; Αυτό είναι το καινούργιο πανηγύρι; Εκεί που όλοι βρίσκουμε την αρχέτυπη έκφραση; Αυτό αντικαθιστά τον 15αύγουστο στο χωριό του παππού μας, όταν θυμόμαστε τον εαυτό μας να κινείται σε ένα ομαδικό τρανς; Να χάνεσαι, να ξεχνάς, να θυμάσαι και να δρας.

Μέρος 2^ο : Η κοινή εμπειρία ή στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας

Το πρότυπο της αντρικής φιλίας, της αλληλοϋποστήριξης, της ντομπροσύνης. Η οικογένεια και η ισχυρή φυσιογνωμία της ελληνίδας μάνας. Η αποκοινωνικοποίηση, ως έξοδος από τις απαιτήσεις της ζωής, η απομόνωση της ετερότητάς μας. Ο γάμος, μια υπόσχεση ειρήνης υπέρ των αδυνάτων. Η αγνότητα, σε πείσμα των καιρών , στους οποίους υπερισχύει ως μοναδική αξία ο πόλεμος, η διεκδίκηση, η μεταχείριση του ατόμου ως άψυχης μπάλας. Αυτές οι ισχυρές μνήμες της ελληνικής παράδοσης, ισχύουν, ακόμα, στην Ελλάδα; Πολύ συχνά, έχουμε αισθανθεί περήφανοι και έχουμε αναγνωρίσει μέσα μας μερικά τέτοια χαρακτηριστικά ως αυτά που μας έχουν δώσει στερεότητα και βάθος στους ελληνικούς αιώνες. Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια μαζί με αυστηρότητα, ιεραρχία και απαγόρευση χαρακτηρίζουν πολλές ελληνικές οικογένειες ακόμα, πολλές μνήμες ακόμα, πολλές προθέσεις για την προσωπική μας ανάπτυξη ακόμα. Από πού μπορούμε να φιλτράρουμε, ποιό από όλα αυτά τα αγέρωχα πρότυπα, έχει ακόμα αξία; Υπάρχει κριτική ικανότητα; Ή μήπως όταν αντιλαμβανόμαστε τις δομές του παρελθόντος ή ενθουσιαζόμαστε ή φρικάρουμε; Υπάρχει ιστορία στο παρόν μας ή παρόν στην ιστορία μας ;

Μερός 3^ο: Μια σφήνα στο παρόν

Όλα όσα θυμόμαστε από το χωριό μας (ναι, αυτό στο οποίο δεν έχουμε καν ζήσει) συμβαίνουν σήμερα στα ελληνικά μπουζούκια, σύγχρονο σύμβολο της διασκέδασης, αν και όχι το μόνο. Αυθαιρεσία, βία, επιδεικτικότητα, απομάκρυνση από τους προσωπικούς στόχους, απώλεια των αξιών και των δεσμεύσεων μαζί με ένα ηχηρό εδώ και τώρα, μιας συνενοχής στην εκστατική διασκέδαση, ένα συλλογικό παρόν, μια σφιχτή κοινότητα απέναντι σε κώδικες οικείους. Ο έλληνας της βαρβαρότητας και της συνεκτικότητας, ο Βαλκάνιος αστός Ανατολίτης, ο υλιστής και ο γενναιόδωρος, ο άκαμπτος σοβινιστής που λυγίζει και τσαλακώνει δημόσια τα συναισθήματά του, αυτός ο έλληνας είναι παρόντας απολλώνιος και διονυσιακός, συντηρητικός και ηδυπαθής, μοναχικός και αγελαίος.

Τα ιδανικά της ξεχαρβαλωμένης διασκέδασης, της παράβασης όλων των ρητών κανόνων, ελληνικό χαρακτηριστικό που συνοδεύεται από την...μεταμέλεια. Βαθιά υποκριτές οι Έλληνες. Φέρουν τον διονυσιασμό και την τελετουργία μέσα τους. Αυτή είναι η νέα ντόπα. Την εξωστρέφεια της στιγμής και την ειλικρινή παράδοση στη φόρμα του παρελθόντος ταυτόχρονα.

Μέρος 4^ο. Λουστραρισμένη τελετουργία.

Ιδού ο νέος έλληνας. Ντοπαρισμένος με το μύθο που ζει ακόμα, με την πάρτη του, με τα ευρώ του, τα ευρομπάσκετ, τους μουσικούς διαγωνισμούς, την επιδερμικότητα του και την φοβερή του έλλειψη αυτογνωσίας και αυτοπαρατήρησης για το που βρίσκεται τώρα και γιατί έτσι.

Και ενώ θυμάται την πολλαπλή του καταγωγή, την ικανότητά του να θρηνήσει, έτσι όπως του το έχει παραδώσει ο πολιτισμός του, ο Έλληνας της παράστασης αισθάνεται πάντα την ηδονική παρόρμηση να τα γαμήσει όλα. Γιατί πρέπει να ανταλλάσσει διαρκώς την βαθιά ουσία με την παρωδία, την ανάληψη της ευθύνης με την ανάγκη γα λαμογιά.

Στις ασήμαντες βόλτες της ζωής ή σε έναν βαθύ μόνιμο θρήνο για την ιστορική μας ταυτότητα, γεμάτη ανακολουθίες, αιμορραγίες και μαράζι, αυτός ο γενναίος συνδυασμός γεννάει μια κατάσταση σχεδόν ονειρική: την δυναμική ακινησία ή μια στατική κίνηση στο τέλος της ημέρας, την ώρα που πάντα συμβαίνει αυτή η αναπόδραστη πραγματικότητα: είναι νωρίς να επαναπαυθούμε σε ό,τι ξέρουμε για μας, είναι όμως πολύ αργά για να αποφύγουμε αυτά που ήδη ξέρουμε.

Τζωρτζίνα Κακουδάκη

Mε αφορμή την παράσταση D.opa, Ίδρυμα Κακογιάννη, 2009-10, χορογραφία Πατρίσι Απέργη, Ομάδα Χορού Αερίτες